‘Climate refugees are people who must leave their homes and communities because of the effects of climate change and global warming.’‍

Om iemand officieel als vluchteling te erkennen moet deze op de vlucht zijn voor vervolging op basis van zijn “ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging”. Mensen die op de vlucht zijn door klimaatrampen worden dus momenteel niet erkend als vluchtelingen, ze komen niet in aanmerking voor bescherming op basis van het Vluchtelingenverdrag.

Klimaatverandering leidt steeds vaker tot rampen. Steeds meer mensen zullen in de toekomst dus op de vlucht slaan als gevolg van de klimaatverandering. Deze rampen zijn in het Globale Zuiden harder voelbaar: droogte, voedseltekorten, stormen en moessonregens maken het bijna onmogelijk om te overleven.

MAPA‍

De rijkste 10 procent van de wereldbevolking zou de laatste 25 jaar bijna 50 procent van de wereldwijde uitstoot veroorzaakt hebben volgens een rapport van The Stockholm Environment Institute. Zij stootten 18 maal zoveel uit als de 50 procent armsten. De armste landen dragen dus het minst bij aan de koolstofuitstoot en bijgevolg aan de klimaatverandering. Bijvoorbeeld de eilandstaat Kiribati, deze zal als eerste verdwijnen als gevolg van de stijgende zeespiegel. 100.000 inwoners zullen dan op zoek moeten gaan naar een nieuwe thuis. Klimaatvluchtelingen worden nog niet erkend als vluchteling, er is dus dringend nood aan wettelijke bescherming voor deze groep mensen!

‘Afrika wordt epicentrum van klimaatcrisis die elders is veroorzaakt’

Uit cijfers van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) blijkt dat Afrika voor slechts 4% verantwoordelijk is voor de uitstoot CO2 terwijl ze wel 80% incasseren van de impact van klimaatverandering. Volgens het rapport zullen tegen 2030 118 miljoen extreem arme Afrikanen zwaar getroffen worden door extreme hitte, droogte en overstromingen. Nergens ter wereld leidt de opwarming van de aarde tot zoveel ecologische, economische en sociale drama’s als in Afrika.

Klimaatactivisten uit Afrika noemen zichzelf dan ook MAPA, the most affected people and areas, de meest getroffen mensen en gebieden. Ook voelen de klimaatactivisten zich weinig gehoord in het debat rond het globale klimaatbeleid. Kabila Jonathan Obbo uit Oeganda beschrijft de COP26 in Glasgow als: ‘Landen die het meest baat hebben bij steenkoolproductie kwamen samen en maakten de afspraken. Ze hadden alleen het doel om het einde van de steenkool uit te stellen en hun industrieën veilig te stellen’.

Stijgende zeespiegel

Het klimaatakkoord van Parijs wil de temperatuurstijging ruim onder de twee graden houden, liefst onder de anderhalve graad. Dit zou de gevolgen van klimaatverandering moeten beperken, maar om dit te realiseren moet de koolstofuitstoot verminderd zijn met 50 procent tegen 2030. 

Volgens een rapport van de VN zou de koolstofuitstoot in 2030 zijn gestegen met 16% en waarschuwen ze voor een opwarming van 2,7 graden, op basis van de nationale doelstellingen die nu zijn vastgesteld.

Volgens klimaatactivist Felix Osman Col moeten we eerst afstappen van fossiele brandstoffen en inzetten op hernieuwbare energie, mijnbouw stoppen en aan massale herbebossing doen. Op de klimaattop in Glasgow besloten ze om nog niet meteen van steenkool af te stappen. Volgens Felix zal het huidige klimaatbeleid hen en toekomstige generaties niet beschermen en verlaten veel jonge afrikanen het continent vanwege klimaatverandering.

Geen doeltreffend klimaatbeleid en steeds meer klimaatrampen kunnen ervoor zorgen dat er tegen 2060 ongeveer 1,4 miljard mensen klimaatvluchteling worden. Tegen 2100 is allicht een vijfde van de wereldbevolking op de vlucht door de stijgende zeespiegel. Om deze hele klimaatcrisis te voorkomen is er op korte termijn een transitie nodig van onze economie en samenleving.

Wil je nog meer te weten komen over klimaatvluchtelingen? Neem dan zeker eens een kijkje op deze website, hier vind je een super boeiende podcast hierover!

Hanna Nuttelmann

Referentielijst: 

Backx, C. (2021, 14december). Klimaatactivisten in Afrika: ‘Onze toekomst staat op het spel,dus onze stemmen moeten prioriteit krijgen’. MO*. https://www.mo.be/interview/klimaatactivisten-afrika-cop26-was-een-slag-ons-gezicht

Cardoen, S., & Dumarey, A. (2021, 10 augustus).Klimaatverandering bedreigt ook eilanden en hun inwoners: verdrinkt hetparadijselijke Kiribati als eerste? vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/08/10/klimaatverandering-welke-ei-landen-dreigen-te-verdwijnen/

DeWereldMorgen. (2021,26 oktober). Afrika wordt epicentrum van klimaatcrisis die elders isveroorzaakt. DeWereldMorgen.Be. https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2021/10/21/afrika-wordt-epicentrum-van-klimaatcrisis-die-elders-is-veroorzaakt/ 

IPS. (2021, 3 november). “Dringendinternationale afspraken nodig om klimaatvluchtelingen van vandaag en morgen tebeschermen”. DeWereldMorgen.Be. https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2021/11/03/dringend-internationale-afspraken-nodig-om-klimaatvluchtelingen-van-vandaag-en-morgen-te-beschermen/ 

Klimaatling. (z.d.). Klimaatling.Klimaatling.Be. https://www.klimaatling.be/ 

National Geographic Society. (2012, 9oktober). Environmental Refugee. https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/environmental-refugee/ 

Vandepitte, M. (2021, 26 oktober). COVID-19:5 vitale lessen om een klimaatcrisis te voorkomen. DeWereldMorgen.Be. https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2021/10/09/covid-19-5-vitale-lessen-om-een-klimaatcrisis-te-voorkomen/

Wyns,A. (2018, 23 mei). Van probleem naar kans: migratie in tijden vanklimaatverandering. Mondiaal Nieuws. https://www.mo.be/wereldblog/van-probleem-naar-kans-migratie-tijden-van-klimaatverandering 

‍